Fundiranje ili duboko temeljenje kuće

1. Duboko temeljenje, kotvljenje ili fundiranje objekta

Šipovi su građevinski elementi, odnosno, dugi i tanki elementi konstrukcije koji se koriste za temeljenje ili fundiranje stambenih i nestambenih objekata na manjim ili slabo nosivim terenima zbog jednostavne izrade i brze ugradnje. Prilikom kotvljenja pomoću šipova, mogu se koristiti stojeći šipovi (onda kada nosivi sloj zemljišta nije preduboko, pa su šipovi, statički gledano, slični stubovima), suspendovani ili ebdeći šipovi (njihova je nosivost manja i povezuje ih naglavna greda) i kombinovani; šipovi koji nose celokupno vertikalno opterećenje, prenose ga sa objekta u zemljište dvojako: silom koja se prenosi preko baze šipa na tlo i silom trenja koja se prenosi sa omotača šipa na tlo. Stojeći šipovi prenose opterećenje preko svoje baze, lebdeći trenjem po omotaču, a kombinovani i jednim i drugim mehanizmom.

1.1. Kako razlikujemo šipove prema načinu izrade?

U zavisnosti od načina proizvodnje, a oni su najčešće fabrički gotovi proizvodi koji se dovoze na teren i ugrađuju, mogu biti punog preseka ili šuplji, što opet zavisi od nosivosti koja se traži. Širina preseka im je najčešće 25-45 cm, a samo po izuzetku 60 cm i takvi se prave na licu mesta kao posebna konstrukcija od izlivenog betona. Drugi način razlikovanja je po vrsti ugradnje - šipovi koji se postavljaju pobijanjem i bušenjem. Oni koji se pobijaju obično su drveni, čelični i armirano-betonski, a oni za koje se tlo prvo buši pa se izlivaju su cementni, odnosno, betonski. Tehnologija izrade bušenih šipova sastoji se iz tri faze: iskopa bušotine, postavljanja armaturnog koša i betoniranja.

U suštini, bira se vrsta šipova i način fundiranja, a to, u krajnjoj liniji, zavisi od dubine temelja, nosivosti slabog tla, veličine i težine konstrukcije, karakteristika opterećenja, očekivane trajnosti, ekonomičnosti i raspoložive tehnologije.

1.2. Projekat dubokog temeljenja ili fundiranja

Projektna dokumentacija temelja mora biti pripremljena pre početka radova, kao i za sve druge građevinske poslove. Projekat temeljenja obuhvata: određivanje težine objekta, raspodelu opterećenja na pojedinim šipovima, određivanje dozvoljenog opterećenja za grupu šipova, proračun potrebnog broja šipova, proračun ukupnog sleganja i proračun sleganja svakog šipa zasebno.

2. Ugradnja šipova

Postupak fundiranja koji ćemo opisati odnosi se na armirano-betonske šipove.

2.1. Iskop bušotina za šipove

Iskop bušotina za ugradnju AB šipova vrši se po posebnoj tehnologiji. Bageri ili refuleri za bušenje služe za iskop zemlje u zaštitnoj cevi. Oni su opremljeni alatima kakvi su spirale, kašike, čekići, dleta i sličnim, montiranim na teleskopskim sistemima osnovnog bagera.

Početak bušenja zahteva postavljanje pomoćne cevi, dužine 2-4 m, na mestu bušotine koja služi za održavanje i kontrolu položaja šipa tokom izvođenja radova. Kada se zabije ova cev iz nje se vrši iskop. U takvo pripremljenu bušotinu spušta se zaštitna čelična cev kojom se osigurava i štiti dalje kopanje.  

Važno je da se iskop vrši unutar zaštitne cevi sa dvostrukim zidovima bez potkopavanja ispod dna stuba tokom faze iskopa kroz materijal. Tačnost instalacije se proverava u svakom trenutku.

Dvoslojne cevi se spajaju specijalnim spojevima, koji obezbeđuju nepropusnost i prenos vertikalnih i torzionih sila. Iskop u podlogu mora se izvršiti do dubine koja je određena projektovanjem, a najčešće su u pitanju dubine 8-18 m. Iskop bušotine se izvodi uz konstantni nazor inženjera koji istovremeno prati bušenje i geološki sastav zemljišta kroz pojedine slojeve terena, što se evidentira i u građevinskom dnevniku.

Posebna pažnja tokom radova obraća se na pojavu podzemnih voda, pošto je u takvoj situaciji neophodno kontinuirano odvođenje vode da bi se obezbedio direktan kontakt između betona i nosivih slojeva tla. Kada se iskopavanje završi, određuje se konačna dubina iskopa i šipa.

2.2. Ugradnja armaturnih koševa i betona

Armaturni koševi se na mesto ugradnje donose kao gotovi proizvodi. Prema projektu, vodi se računa o maksimalno dozvoljenom spoljnom prečniku spirale armaturnog koša, jer u suprotnom postoji rizik da se prilikom betoniranja šipova najdeblje frakcije u betonu zaglave u košu, a to bi rezultiralo podizanjem koša pri ulivanju betona na dno bušotine.

Unutar koša, do dna bušotine, postavlja se kontraktorska cev koja na vrhu ima levak koji omogućava ulivanje betona odgovarajućeg kvaliteta i homogenosti celom visinom. Tokom ulivanja ova cev mora biti uronjena u beton na minimalnoj visini od 2 m. Ceo proces izlivanja betona odvija se tako da se odmah nakon ugradnje prvih 7-8 m betona, iz bušotine izvuče i odvoji prva cev. Nastavak ugradnje vrši se na identičan način preko kontraktorske cevi, sve do poslednje, koja će zapravo biti prva ili osnovna, gledano odozgo-nadole.  

Što se samog betona tiče, sme da se koristi ​​samo pumpani beton minimalnog kvaliteta C 25/30. Na kraju postupka preporučuje se da šip ostane betoniran 30-50 cm iznad projektovane gornje kote šipa. Kada se cev izvadi, glavni izvođač odlučuje da li će se višak iseći na 10 cm iznad gornje kote šipa ili ne.

2.3. Ispitivanje nosivosti ugrađenih šipova

Na kraju celog procesa sledi ispitivanje nosivosti ugrađenih armirano-betonskih šipova. Vrše se merenja neprekinutosti šipa, za šta se mora obezbediti pristup kvalitetnom betonu, brušenjem površine 10x10 cm za pričvršćivanje senzora. Uopšteno govoreći, ispitivanje nosivosti šipova se sastoji od ispitivanja statičkog i dinamičkog opterećenja.

3. Postavljanje šipova, fundiranje - cena

Koliko može da košta kotvljenje objekta odnosno šipovi? Cena temeljenja šipovima zavisi od mnogih faktora, uključujući dubinu, težinu terena, nosivost tla, količine upotrebljenog materijala za šipove (drvo, armirani beton ili drugo), veličine i težine objekta, te predviđenog veka trajanja, ekonomičnosti i dostupne tehnologije. Cena pobijanja šipova kreće od 2.500 EUR i ide do 5.000 EUR i više. Cena kompletnog kotvljenja klasične porodične kuće drvenim šipovima do stabilne podloge iznosi oko 4.000 EUR.

Kome poveriti pobijanje šipova? Pošaljite upit odgovarajućim i ocenjenim stručnjacima za niskogradnju u vašoj okolini - besplatno i bez obaveza!