Energetski efikasna urbana džungla | t.architect Studio

^{Izbor i tekst: Milja Mladenović, mast. inž. urb}

Savremene intervencije na starim objektima, poput zgrade pod zaštitom na Krunskom vencu, gde se Jungle Residence nalazi, zahtevaju istovremeno promišljanje više aspekata – od odnosa prema originalnoj arhitekturi objekta, preko karaktera korisnika, do održive gradnje. S tim u vezi, koncept arhitektkinje Teodore Vukašinović zasnivao se na dizajnerskoj artikulaciji dva vida energije – energetske efikasnosti, i doživljaja u mikroambijentima stana.

U kreiranju ambijenata, dizajnersko polazište zasnovano je na stvaranju prostora koji otelotvoruje pojam „urbana džungla“, te su u enterijeru zastupljeni kako prirodni elementi, tako i fragmenti arhitekture i mobilijara karakteristični za javne gradske prostore. Dizajn mikrocelina upravo uspostavlja međuodnose između urbanih elemenata – saobraćajnih znakova, različite proporcije drvenih materijala i prostora nalik na džunglu – postignutih uvođenjem različitih biljaka i kamenih obloga u prostor.

Već pri ulasku u stan, doživljava se ambijent koji, iako netipičan za stanove u objektima Krunskog venca, odgovara doživljaju ove zone Beograda, kao i urbanom karakteru šire prostorne celine, koji je kroz detalje preveden u enterijer. Dok struktura stana odgovara originalnoj dispoziciji zona, uvođenjem drvenih materijala i elemenata svakodnevice javnih gradskih prostora, kao „neočekivanih“ elemenata u ovakvim objektima, postignut je efekat iznenađenja u enterijeru.

Poigravanje sa elementima netipičnim za stambenu namenu, odnosno nekarakterističnim za podneblje, prostor stana se transformiše u skupove doživljaja koji se najčešće vezuju za tropske krajeve i turizam. Prevođenjem ovih atraktivnih motiva u prostor svakodnevice ostvaren je dinamični prostor koji oslikava način života korisnika, i sam po sebi se može doživeti kao atrakcija. 

Iako su tropski, prirodni i street-art detalji upečatljivi, oni ne dominiraju funkcionalnim aspektom, zbog čega korišćenje stana ostaje u domenu „očekivanog“, dok mu sam dizajn enterijera dopunjuje vizuelni izraz. Pažljivim struktuiranjem ambijenata unutar stana, mogu se prepoznati različiti asocijativni detalji „urbane džungle“, među kojima su detalji nameštaja i rasvete u industrijskom stilu, koji dodatno naglašavaju „kućevnost“ stana. 

Gradacija proporcije prirodnih i industrijsko-urbanih elemenata upečatljiva je u prostoru, te dok dnevnom zonom dominiraju svetli tonovi i dvodimenzionalni prikazi prirodnih motiva, prostor kupatila maksimizuje ambijent džungle, sa tamnim zidovima i upečatljivim kamenim detaljima dodatno naglašenim zelenilom, koje kreira ambijent sličan prepoznatljivim pećinama sa vodopadima, karakterističnim za tropske šume.

Prostorom kuhinje dominira drveni masiv kuhinjskih elemenata, koji ima značajnu ulogu u igri zastupljenosti hrasta, bora i čamovine, koja se proteže kroz sve prostore stana. Igrom ovih proporcija, od manjih polica i stočića do čitavog masiva u kuhinji, postignuta je vizuelna povezanost svih delova stana.

Osim proporcije u zastupljenosti prirodnih materijala, kroz prostor se može „čitati“ i gradacija zastupljenosti elemenata iz javnih prostora, pa dok dnevnom sobom dominiraju industrijski elementi, street-art i saobraćajni znakovi, u ostatku stana se pojavljuju tek ponegde, na nivou dizajnerskog akcenta.

Oslikavanje zidova u enterijerima tehnikama karakterističnim za uličnu umetnost, nije često u arhitektonskoj praksi, zbog čega je u projektu Jungle Residence posebno upečatljivo. Sa projektantskog aspekta, mural kroz dvodimenzionalni prikaz dopunjuje karakter „urbane džungle“, kombinovanjem street-arta i motiva iz tropskih šuma, dok poznavaoci grafita, murala i umetnosti u javnim gradskim prostorima mogu uočiti prepoznatljive poteze eminentnog muraliste Andreja Žikića Arteza, čiji murali krase mnoge urbane celine Beograda i drugih gradova Evrope.

Osim igre prevođenja elemenata iz eksterijera u enterijer, kao i poigravanja sa konceptima „urbane džungle“ i zastupljenosti prirodnih materijala i elemenata u prostoru stana, poseban kvalitet projekta ogleda se u preciznim tehnikama ostvarivanja energetske efikasnosti u objektu koji originalno karakteriše nizak energetski razred. Poštujući zatečene kvalitete i karakteristike objekta, arhitektkinja Teodora Vukašinović je u ovom projektu unapredila efikasnost za tri razreda, uvođenjem slojeva izolacije unutar stana, toplotne pumpe i podnog grejanja, čija završna obloga definiše igru tumačenja u ambijentima gde se istovremeno „čita“ kao beton, odnosno kao vlažni pesak.

Pažljivo projektovanje savremenog prostora i uvođenje tehnologija kojim se unapređuje energetska efikasnost, dok se istovremeno održava odnos prema originalnoj strukturi i karakteristikama objekta pod zaštitom, utiče na posmatranje Jungle Residence-a kao primera dobre arhitektonske prakse, koja se sa poštovanjem odnosi prema zatečenom kontekstu i savremenim principima gradnje, dok istovremeno naglašava karakter krajnjih korisnika arhitektonskog dela.

^26.4.2022