Fasada koja daje novo lice naselju u Kraljevu | re:a.c.t Studio

^{Izbor i tekst: Milja Mladenović, mast. inž. urb.}

Razorne prirodne nepogode utiču na postavljanje nekih od ključnih pitanja u urbanizmu – da li naselja treba rekonstruisati, prenameniti ili regenerisati u skladu sa potrebama savremenog življenja. Upravo raspisom konkursa za regeneraciju naselja u Dositejevoj u Kraljevu, koji su organizovali Grad Kraljevo i Ministarstvo saobraćaja, građevinarstva i infrastrukture, a podržali Udruženje arhitekata Srbije i Fond za razvoj zapadnog Balkana, pokrenuta je modernizacija ovog dela grada, u skladu sa savremenim principima arhitekture, urbanizma i građenja.

Pobedničko rešenje re:a.c.t. studija predviđeno je kao zamena za devastirano naselje, čiji kapaciteti treba da nadomeste kvadraturu i način života pre zemljotresa, porodicama čiji su domovi srušeni ili postali neuslovni za život, a koji željno isčekuju useljenje u nove zgrade. Sa 366 stanova u stambenim lamelama izražene likovnosti i arhitektonske vrednosti, čija se realizacija planira u tri faze, projekt obnovljenog naselja pomera granice socijalnog stanovanja i uspostavlja moguće smernice za nove standarde.

Urbanistički sklop naselja ostvaruje visoki nivo kvaliteta uređenja prostora kroz formiranje površina između objekata u kojima se mogu definisati javni prostori sa sadržajima prilagođenim lokalnoj stambenoj zajednici. Veće rastojanje lamela podseća na implementaciju koncepta održivih i vrtnih gradova, kakvi se mogu uočiti u novijim naseljima zapadne Evrope.

Akcentovanje komfora stambene celine zastupljeno je, kako u urbanističkom sklopu, tako i u sklopu objekta. Kako bi gabariti stanova odgovarali kvadraturi nekadašnjih kuća, sklop objekta je sastavljen od celina različitih dimenzija, kojima se ostvaruje fleksibilnost korišćenja prostora. Posebna vrednost projekta ogleda se upravo u personalizaciji i projektantskoj metodi kojom se omogućava korisnicima stanova da prostor pregrađuju prema svojim potrebama.

Arhitektonski izraz posebno je upečatljiv na fasadi, koja stambenu lamelu ne tretira kao monolitni volumen, već ritmom otvora i materijalizacijom, stvara iluziju objekata u nizu, stvarajući prijatan ambijent i raznovrstan front koji se sagledava iz javnih prostora između objekata. Ovakvim vizuelnim usitnjavanjem gabarita na fasadi, podiže se nivo čovekomernosti naselja i dodatno naglašava sceničnost ambijenta.

Podelom na segmente i ritmom otvora na fasadi posebno je naglašena vertikalnost objekta, čime se usmerava pogled posmatrača. Smenom prozora, lođa i povučenih elemenata fasade ostvaren je prijatan ritam koji objektu, naselju, ali i čitavom delu grada, daje poseban pečat koji se s aspekta vizuelnog izraza može posmatrati kao smernica za dalji urbani razvoj Kraljeva.

Akcentovanje segmenata stambenog objekta ostvareno je opekom, koja ima dvostruku funkciju - ona naglašava vertikalnnost i ritam fasade, ali i pruža rešenje koje i konstruktivno i simbolički upućuje na stabilnost i čvrstinu gradnje, odnosno koje je trajnije i otpornije od bojenih kontaktnih fasada koje se često primenjuju za objekte socijalnog stanovanja. Posmatrajući opeku kao dodatni sloj objekta, uočava se izražena likovnost u dizajnu lamele, dok je sa funkcionalnog aspekta ovaj sloj omogućio pozicioniranje lođa koje, zbog razlika u dubini, dobijaju dvostranu orijentaciju.

Pristupi i ulazi u objekte iz javnih prostora dodatno doprinose kreiranju ambijentalne celine koja sve vreme održava komunikaciju između zgrade i parka, u proporciji i relaciji istovetnoj odnosu dvorišta i kuće, što upućuje ne samo na osnaživanje stambene zajednice, već i na citat nekadašnjeg načina života na ovoj lokaciji.

Varijacije u tipologiji, vizuelna segmentacija celine i velika zastupljenost javnih prosora, predstavljaju dobre smernice za principe urbane regeneracije stambenih naselja, dok se fleksibilnost personalizacije prostora može posmatrati kao metod koji naglašava visok komfor stanovanja, i može se primeniti na različitim tipovima stambenih objekata.

^{26. februar 2022.}