Oblici (pr)osvetljenja - Studio A&D Architects

^{Izbor i tekst: Milja Mladenović, mast. inž. urb.}

U mentalnoj mapi korisnika gradskih prostora, škole su orijentiri i mesta okupljanja, zbog čega njihova arhitektura umnogome utiče na oblikovanje ambijenata javnih prostora. Na lokaciji u Novim Banovcima, kompleks škole se sastojao iz dva odvojena objekta, koji su pre rekonstrukcije bili funkcionalni orijentiri, da bi dogradnjom i rekonstrukcijom postali i vizuelni reperi gradskog okruženja.

Kao atraktivna urbanistička polazišta za koncipiranje ovog objekta, ističu se pozicija ugla, i karakter gradskog jezgra, uz ostale centralne gradske funkcije, poput pošte, Doma kulture, crkve i doma zdravlja. Sama pozicija i orijentacija ugla u gradskoj matrici privlači korisnike i usmerava kretanje, dok zajedno sa drugim objektima definiše geometriju i front trga.

*Odraz crkve u fasadi škole razuđuje granice između starog i novog i omogućava sagledavanje trga kao jedinstvene celine*

U arhitektonskom oblikovanju fronta, značajan dizajnerski motiv predstavlja građevina crkve kao prostornog kontrapunkta, sa kojim je kroz oblikovanje fasade ostvarena komunikacija. Staklena fasada novog objekta škole u urbanom tkivu sagledava se kao platno na kome se vidi odraz crkve - centralne tačke trga. Na ovaj način su razuđene granice između starog i novog, čime se prostor trga sagledava kao skladna celina.

U oblikovanju kompleksa škole, bilo je neophodno povezati postojeće celine toplom vezom i učiniti ih vizuelno atraktivnim. Na oblikovanje novog objekta uticala je tradicionalna arhitektura vojvođanskog tipa kuće, koja je, prevedena u razmeru javnog objekta, oblikovno povezana sa svojim širim okruženjem. Ovakav tretman savremenih arhitektonskih objekata povezuje savremeni stil sa karakterom okruženja, čime naglašava kontinuitet razvoja mesta.

*Zastakljeni portali kojima su povezani segmenti objekta daju savremeni arhitektonski pečat kompleksu i omogućavaju prirodno osvetljenje enterijera*

Povezivanje škole sa zgradom fiskulturne sale ostvareno je objektom koji se vizuelno sastoji iz dva segmenta, kako novi deo kompleksa ne bi vizuelno dominirao ni prostorom trga, ni kompleksom te da bi za osnovce škola delovala razigranije. Spojevi delova objekata ostvareni su staklenim portalima, čime su vizuelno naglašeni, dok istovremeno omogućavaju prodor prirodnog svetla u enterijer.

*Prodor svetlosti u objekt stvara nove ambijente, koji čine boravak u njemu prijatnim*

Svetlosni prsten oko čitavog objekta, kojim su spojene funkcionalne celine škole „Nikola Tesla“, omogućio je projektantima da kroz unutrašnju arhitekturu ostvare igru oblika i šara postignutih prodorom svetlosti kroz krovne prozore i staklenu fasadu. Prelamanjem svetlosti preko različitih zidnih ravni, pasarela i stepenišnih jezgara, dobija se ambijent koji se menja tokom dana, zbog čega se unutrašnjost škole konstantno sagledava kao dinamičan prostor.

*Galerija koja prodire kroz sve etaže omogućava dominantno bele površine zidova koji reflektuju svetlost i dodatno naglašavaju visinu prostora*

Stroga pravila vezana za projektovanje i oblikovanje škola i javnih objekata definišu i finalne obrade zidova. Iako ovakva pravila često smanjuju manevarski prostor za dizajn, u projektu SADA arhitekata je izabrana boja koja može da se prevede i u simbole i brend same škole, dok je projektovanjem prostora galerije od prizemlja do krova, ostvaren prostor zida kojim dominira bela boja, što prostor čini još svetlijim.

U poigravanju s osvetljenjem unutar objekta, značajnu ulogu imaju i drvene letvičaste pregrade, koje omogućavaju prolaz svetlosti između dva prostora, dok istovremeno razdvajaju funkcionalne zone. Upotrebom ovakvih pregrada, u projekt škole uveden je i element karakterističan za rezidencijalnu i komecijalnu arhitekturu, zbog čega boravak u prostoru postaje prijatniji.

*Pasarele unutar škole omogućavaju neometan prolaz svetlosti kroz više etaža, čime se dodatno naglašava igra svetla i senki*

Pasarele i mostovi unutar objekta koji čine jedan deo horizontalnih komunikacija, zbog repeticije tirkizne boje mogu se sagledavati kao trake koje usmeravaju kretanje, dok istovremeno omogućavaju komunikaciju korisnika na različitim etažama. Ovakvim arhitektonskim tretmanom, dodatno se doprinosi oblikovanju osvetljaja i igri senki i svetlosti na nižim etažama.

*Oblikovanje i ritam bočnih fasadnih otvora dodatno oplemenjuje igru svetlosti unutar objekta, dok istovremeno kreira ambijent javnog prostora ispred škole*

Praćenje trendova u edukaciji i kreiranje prostora koji mogu postati višefunkcionalni te podržati različite vidove nastave, formalnog i neformalnog obrazovanja, omogućava uspostavljanje novih smernica za projektovanje javnih objekata poput škola. Na primeru škole u Novim Banovcima, upravo se može videti kako savremena arhitektura komunicira, modernizuje i obogaćuje svoje okruženje, dok istovremeno omogućava širok spektar ambijenata i funkcija u svojoj unutrašnjosti.

^Projekt

^{Pun naziv projekta: Rekonstrukcija i dogradnja OŠ „Nikola Tesla“}

^{Tip investicije: Rekonstrukcija i dogradnja}

^{Tip objekta: Osnovna škola}

^{Adresa: Ulica Školska 2, Novi Banovci}

^{Autor: Studio A&D Architects}

^{Autorski tim: Danilo Grahovac, Ivana Mijailović, Jovanka Gojković}

^{Naručilac: Uprava opštine Stara Pazova}

^{Korisnik: OŠ „Nikola Tesla“}

^{Period projektovanja: 2018.}

^{Period izgradnje: 2020.}

^{Lokacija: Novi Banovci, opština Stara Pazova}

^{Površina objekta: Bruto 3.508 m2}

^{Autori fotografija: Miloš Martinović, Boško Karanović}

_Izvođač:

_{Izvođač radova na projektu OŠ "Nikola Tesla" bilo je građevinsko privredno društvo KEJ D.O.O iz Valjeva. Ovo preduzeće se već dugi niz godina bavi projektovanjem i izgradnjom stambenih i poslovnih objekata o čemu svedoče brojne reference.}

^{18. januar 2022.}