Toplotni mostovi oko stolarije

1. Propisi u tehničkim uputstvama

Pravilnikom o energetskoj efikasnosti zgrada („Sl. Glasnik RS“ br. 61/2011) definisano je da „energetska svojstva zgrade podrazumevaju proračunatu ili izmerenu količinu energije koja je potrebna kako bi bile zadovoljene energetske potrebe koje odgovaraju uobičajenom načinu korišćenja zgrade i koje uključuju pre svega energiju za grejanje, hlađenje, ventilaciju, pripremu STV i osvetljenje”. Prevedeno na svakodnevni jezik prakse to znači da se projektovanjem i izvođenjem građevinskih i zanatskih radova toplotni mostovi čija je vrednost toplotne propusnosti veća od 0,2 W/m2K moraju izbegavati ili se proračunski mora dokazati da na datom mestu ili tački neće doći do kondenzacije vodene pare. Ako je vrednost svih linijskih toplotnih mostova manja od 0,2 W/m2K, njihov uticaj se može uzeti u obzir na pojednostavljen način, odnosno, povećanjem toplotne propusnosti omotača zgrade za 0,06 W/m2K.

2. Vrste toplotnih mostova

Toplotni mostovi u omotaču zgrade se mogu deliti prema uzroku nastanka i prema dimenzijama. U zavisnosti od uzroka, poznati su geometrijski, strukturni, konvekcijski i kombinovani toplotni mostovi. Prema dimenzijama, toplotni mostovi se dele na tačkaste i linijske.

Geometrijski toplotni mostovi

Geometrijski toplotni mostovi se javljaju u onom delu omotača zgrade gde je spoljašnja površina kroz koju toplota prelazi iz zagrejanog prostora u spoljnu sredinu veća od unutrašnje. Tipičan primer formiranja geometrijskih toplotnih mostova su uglovi objekta. U stvari, geometrijski toplotni mostovi se ne mogu nikada u potpunosti izbeći. Značaj i uticaj geometrijskih toplotnih mostova umanjuje se povećanjem debljine spoljne toplotne izolacije.

Konstrukcijski (materijalni) toplotni mostovi

Konstrukcijski toplotni mostovi nastaju usled promene toplotnog otpora na omotaču zgrade. Do promene toplotnog otpora dolazi usled polomljenog ili probušenog omotača zgrade od materijala koji ima visoku vrednost koeficijenta toplotne provodljivosti ili materijala koji nije termički zaštićen spolja i iznutra. Materijali sa visokom vrednošću toplotne provodljivosti uključuju, na primer, beton i čelik. Primer izgradnje konstruktivnog (materijalnog) toplotnog mosta je međuspratna konstrukcija, koja se kroz izolovani spoljni zid nastavlja u neizolovanu balkonsku ploču.

Konvekcijski toplotni mostovi

Konvekcijski toplotni mostovi se formiraju na mestima prekida ili propuštanja unutrašnje membrane omotača zgrade, što omogućava prodor unutrašnjeg i vlažnog vazduha u konstrukciju i dalje, u spoljni prostor. Primer formiranja konvekcijskog toplotnog mosta je nezapriven preklop parne barijere na toplom, kosom krovu.

Kombinovani toplotni mostovi

Kombinovani toplotni mostovi su obično kombinacija geometrijskih i strukturnih (materijalnih) toplotnih mostova. Primer kombinovanog toplotnog mosta je loše izolovani armirano-betonski antiseizmički ugaoni spoj.

3. Kritična mesta za nastanak toplotnih mostova

Najkritičnija mesta za formiranje toplotnih mostova su područje temelja spoljnog zida, kontakt međuspratne konstrukcije i spoljašnjeg zida, kontakti spoljnih konstrukcija i ukrštanja sa spoljnim konstrukcijama, spoljna obloga stolarije i proboji spoljne obloge stolarije.

4. Uticaji i posledice toplotnih mostova

Efekti i posledice toplotnih mostova uključuju povećan odliv toplote iz unutrašnjosti zagrejanih prostora ka spoljašnjosti, što se vidi u lošijem toplotnom bilansu zgrade i povećanom utrošku energije za funkcionisanje objekta, hlađenju konstrukcije ispod tačke rose, što dovodi do površinske kondenzacije kao i nastanak buđi, mrlje na unutrašnjim slojevima usled povećanog taloženja prašine, veće temperaturne asimetrije u prostorijama čime se umanjuje kvalitet stanovanja i nastanak fizičko-mehaničkih oštećenja materijala i konstrukcija, što dovodi do nepotrebnih, povećanih izdataka održavanja.