Tekst: Tanja Prolić
U nastavku:
Malo je poznato da se baš u ovoj opštini nalazi jedini gejzir u kontinentalnoj Evropi ili da su još stari Rimljani uživali u njegovim mineralnim, lekovitim vodama.
Sijarinska banja - čudo prirode i oaza zdravlja
U podnožju planine Goljak, niže sela Sijarina, u klisuri Banjske reke, nalazi se Sijarinska banja okružena netaknutom prirodom, sa velikim brojem lekovitih izvora različitog fizičko-hemijskog sastava i terapijskih svojstava. Naime, Sijarinska banja ima čak 26 izvora, a 18 od njih ima određenu terapijsku vrednost. Gotovo svi se nalaze na levoj obali reke, na prostoru dužine 600 do 800 metara.
Pored toga što se razlikuju po svom sastavu i blagodetima po ljudski organizam, izvori imaju i različitu temperaturu vode koja se kreće u rasponu od 32 do 78°C. Udaljenost između izvora je mala, nalaze se praktično jedan pored drugog te su na prostoru kraćem od jednog kilometra stacionirani svih 18.
Gusta hrastova i bukova šuma koja se prostire na površini od 50 kilometara kvadratnih štiti Sijarinsku banju od hladnih vazdušnih struja. Šumski pokrivač onemogućava prodor snažnih vetrova, kao i prekrivenost gustom maglom. Osim toga, dobro je poznata činjenica da šume predstavljaju najbolji prirodni prečišćivač vazduha kao i to da je drveće zaduženo i za svež, čist vazduh.
Kvalitetu vazduha doprinosi i to što je ova banja, koja se nalazi na nadmorskoj visini od 520 metara, udaljena od industrijskih centara i prometnih saobraćajnica.
Ime je dobila po rasutom planinskom selu Sijarina, a ono je, kako se veruje, imenovano po svastici cara Justinijana, to jest sestri njegove supruge Teodore. Naime, carica Teodora je svoju sestru Irinu, veleposednicu i u doba Vizantije gospodaricu ovog kraja, od milošte zvala „Seja Irina", a kasnije je iz toga izveden naziv Sijarina.
Posebna balneološka svojstva voda iz ovih 18 izvora omogućila su njihovo korišćenje u terapijske svrhe, bilo da se upotrebljavaju u vidu inhaliranja, ispijanja ili kupanja na odgovarajućoj temperaturi. U svim vodama, prema hemijskom sastavu, dominira sadržaj hidrokarbonata i natrijuma. Pokazale su se delotvornim u lečenju reume, kožnih i ginekoloških bolesti, hroničnog bronhitisa, stomačnih i žučnih oboljenja, anemije i šećerne bolesti, raznih oblika neuroza i stanja lakše psihičke i fizičke iscrpljenosti. Izvori se razlikuju po svojim terapijskim svojstvima: Snežnik pomaže u rešavanju problema sa bubrezima, izvor Suzica, koji je ime dobio po tome što voda iz njega kaplje kao suza, pomaže kod konjuktivitisa i mehaničkih oštećenja oka.
Gejzir- relikt vulkanske aktivnosti na prostoru Srbije
U samom centru Sijarinske banje nalazi se jedini gejzir u kontinentalnoj Evropi. Visina mlaza ovog prirodnog termalnog vodoskoka je 8 metara. Nastao je sasvim slučajno oktobra 1954. godine kada je jedna geološka ekipa vršila istraživanja na ovom terenu. Prilikom bušenja na levoj obali Banjske reke je uz tutnjavu, pod pritiskom pare i gasova, izbio gejzir koji je danas deo grba opštine Medveđa.
Temperatura vode gejzira iznosi 72°C i on predstavlja izvrstan fizikalni agens koji pospešuje opšte stanje ljudskog organizma, a povoljno utiče i na psihu, budući da njegov blagi šum potpomaže smirivanju nerava. Gejzir u Sijarinskoj banji predstavlja poslednji relikt vulkanske aktivnosti na ovim prostorima. Naime, u neposrednoj blizini nalazi se paleovulkanska kupa Mrkonjski vis. Stacionirana je južno od sela Tulare u opštini Medveđa, a nadmorska visina kupe iznosi 1017 metara.
Oko gejzira je smešten kompleks rehabilitaciono-rekreacionih bazena koji obuhvata bazen sa termalnom vodom, veliki bazen sa đakuzijem i vodenim topovima, bazene za decu sa toboganima i drugim sadržajima za najmlađe. U gornjem delu banje nalazi se olimpijski bazen uz restoran, sportske terene i parking.
Nosilac smeštajnih kapaciteta u ovoj lekovitoj banji je Specijalna bolnica za rehabilitaciju „Gejzer". U jednokrevetnim, dvokrevetnim, trokrevetnim sobama i apartmanima nalazi se ukupno 277 ležaja. U okviru pansiona nalaze se i TV sale, šah salon, saloni za dnevni boravak, zatvoreni bazen sa mineralnom vodom te kupatila sa lekovitim kupkama.
Pored smeštajnih kapaciteta u Specijalnoj bolnici za rehabilitaciju „Gejzer" nalazi se i blok sa savremenom medicinskom opremom za hidroterapiju, elektroterapiju, kinezi terapiju, terapiju blatom, inhaliranje i za tople kure lekovitom vodom. Izvori tople vode koriste se i za zagrevanje boravišnog i medicinskog prostora.
Hram na temeljima starim 1.500 godina
Hram Svetog proroka Ilije nalazi se vrhu brda sačinjenog od vrlo cenjenog poludragog kamena oniks. Oniks se upotrebljavao još u rimskom periodu, a od njega su se izrađivali pečati obzirom na to da se za njega ne lepi vosak. Sa brda se vidi gotovo cela Sijarinska banja. Današnji pravoslavni hram sagrađen je na temeljima koji datiraju još iz 6. veka, i koji su bili visoki oko 3 metra. Veruje se da ga je tokom srednjeg veka dogradio Stefan Nemanja.
Ono što Hram Svetog proroka Ilije čini specifičnim je činjenica da nema zvonik. Zvono ovog hrama je okačeno između dva stabla u porti.
Opština Medveđa pored lekovitih termalnih izvora i gejzira kao krune Sijarinske banje, ali i po mnogo čemu jedinstvene crkve, ima da ponudi i druga nesvakidašnja bogatstva. Ćorov vodopad koji se nalazi u ataru sela Petrilje, erozivnog je tipa, formirao ga je istoimeni potok koji nikada, pa ni u najsušnijim godinama, kako tvrde meštani, nije ostajao bez vode. Visina vodopada iznosi 18 metara. Pored vodopada, Medveđa se diči i pećinom čuvenog Todora Šakotića, učesnika Nevesinjske puške, koji je poživeo čak 117 godina. Među meštanima je bio poznat kao „Vojvoda" i kao dvometraš, osobenjak, u hercegovačkoj narodnoj nošnji koji je znao da govori sa zmijama. Po svemu sudeći, čini se da nijedan dar prirode koji je poklonjen opštini Medveđa nije uobičajan, već ona predstavlja pravi skup čuda koja samo čekaju da budu otkrivena.