Savremeni redizajn tradicionalnog tipa vojvođanske kuće

^{Izbor i tekst: Milja Mladenović}

Prostorni i vizuelni kontekst u kome se kuća nalazi, obuhvata različite primere tipskih vojvođanskih kuća sa dvovodnim krovovima i otvorima na dužim stranama objekata. Kuća na Fruškoj gori iz okruženja preuzima upravo osnovnu formu tipske vojvođanske kuće, na čiju je dužu stranu, prema dvorištu, multiplikovana forma objekta, tako da se na tradicionalnom mestu za prozore pojavljuju izduženi kubusi sa dvovodnim krovovima koji istovremeno otvaraju vizure prema Fruškoj gori i ostatku parcele, i daju unutrašnjosti kuće dinamičan raspored funkcija i zona.

Otvaranje vizura prema okruženju bio je jedan od ključnih motiva projektovanja ovog objekta, zbog čega se kao projektantski akcenti izdvajaju upravo ponavljanje forme delova kuće postavljenih pod uglom u odnosu na centralni deo objekata, čime se definišu vizure iz kuće prema okruženju Nacionalnog parka. Dizajnom formi pod uglom, formiran je privlačan vizuelni reper u odnosu na okruženje, zbog čega objekt istovremeno otvara pogled ka spoljašnjosti, dok iz dvorišta i okruženja postaje vizuelno težište izgrađene sredine.

Kontrastni odnosi, poput odnosa „sagledavanja“ i „sagledavanog“ definisanih vizurama i akcentovanim formama, u primeru kuće na Fruškoj gori, ostvareni su i materijalizacijom objekta. Po konceptu arhitekata, posmatrana sa ulice i sa susedne parcele, kuća odaje utisak zatvorenog monolita sa malim brojem otvora. Prelaskom forme objekta u dvorište, fasada se usložnjava i definiše slogovima sive fasadne opeke, a u vizuelnoj dinamici objekta smenjuju se elementi opeke, drveta, betona i sive boje, kojima su naglašeni otvori i funkcionalne zone. Okviri prozorskih otvora u kontrastnoj boji ili materijalizaciji, koji su karakteristični za tradicionalne vojvođanske kuće, ovde su prevedeni u vertikalne motive na fasadi koji naglašavaju izduženost objekta u odnosu na tradicionalne proporcije. Funkcionalne zone unutrašnjosti objekta mogu se razlikovati i na osnovu ritma otvora, pri čemu se razlikuju otvori sa sivim akcentima i otvori sa drvenim brisolejima koji naglašavaju prostore tremova u prizemlju.

Postavljanjem otvora na zidove tremova, odnosno spolašnjeg prostora postiže se efekat prožimanja unutrašnjeg i spoljašnjeg prostora, koji je posebno naglašen u ovom objektu. Kontinualni potezi popločanja dvorišta koji se preko tremova prenose u enterijer objekta, istovetnim podnim oblogama, brišu vizuelne granice funkcionalnih celina, zbog čega se enterijer i eksterijer konstantno doživljavaju kao jedinstvena celina. Na spoljnim ivicama unutrašnjih zidova prema tremovima, javlja se drvena obloga na zidovima, koja prelazi u eksterijer, te tremovima sa visokim dvovodnim krovovima daje isti ambijentalni tretman zastupljen u enterijeru, čime se objektu daje toplina. Motiv brisoleja sa fasadnih otvora korišćen je i u enterijeru, kako bi se postigla vizuelna granica između prostornih celina, ali istovremeno i kontinuitet dizajna i ambijenta koji vezuje unutrašnji i spoljašnji prostor. Posmatrane spolja, drvene obloge se vide kao početak unutrašnjeg prostora, iako se nalaze u eksterijeru, dok sivi okvir na samom pročelju naglašava formu poput rama.

„Uramljena“ pročelja imaju značajnu ulogu i u gradaciji privatnosti objekta. Prema ulici, fasadom dominira element garažnih vrata, formirajući jasnu vizuelnu granicu i razdvajajući korisnike prostora od prolaznika. Stroga se forma sivog zida sa nekoliko funkcionalnih otvora nastavlja duž susedne parcele da bi se završila pročeljem koje je u potpunosti otvoreno prema prirodnom okruženju. Istovetna forma koja je prema ulici zatvorena masivnim elementima, na suprotnoj strani je prevedena u gotovo sasvim transparentnu celinu kojom dominira ambijent trpezarije. Sličan tretman ambijenata ostvaren je i na pročeljima multiplikovanih delova objekta, koja su gradacijom privatnosti elemenata objekata realizovana sa manjim udelom transparentnih površina, odnosno čiji vizurlni identitet akcentuju masivne vertikalne trake u beloj boji, odnosno sa sivom opekom, koje čuvaju privatnost unutrašnjeg prostora noćnih zona objekta.

Kuća na Fruškoj gori je pozitivan primer prakse projektovanja u vizuelno specifičnim kontekstima, zapravo, u prostornim celinama sa jasno čitljivim elementima identiteta u dizajnu. Spajanjem savremenih materijala i prostornih odnosa sa vernakularnim elementima, postignuta je prostorna celina koja je u potpunosti savremena i specifična, ali koja na adekvatan način komunicira sa svojim okruženjem i dopunjuje ga.

Detalj:

Rustični izgled karakterističan za tradicionalne vojvođanske kuće, u ovaj je objekt preveden kroz detalj drvenih greda, koje se javljaju na tavanicama svih prostorija, naglašavajući kontekstualne motive. Grede u enterijeru se mogu videti i iz spoljašnjeg prostora, čime nastavljaju vizuelnu celinu rama sa pročelja, odnosno, drvenih obloga oko trema, i razuđuju se u pravilnom ritmu ka unutrašnjosti kuće. Rustični dizajn u spoju sa svedenim elementima, arhitekti su realizovali i kombinovanjem greda sa osvetljenjem, odnosno ponavljanjem greda na detaljima delova nameštaja, kojima kontrastiraju savremenim materijalima i beloj boji nameštaja, čime uspostavljaju balans između savremenog i vernakularnog.