Potporni zid

1. Šta je potporni zid?

Potporni zid je konstrukcija čija je prvenstvena svrha podupiranje nasipa ili kosine. Uz pomoć potpornog zida sprečava se urušavanje, osipanje ili propadanje zemlje, odnosno, nastanak klizišta, a dobija se i izvestan ravan teren. Potporni zid (bilo pun ili šupalj) osim ove primarne uloge ima i estetsku, pošto može da bude ukras ili element koji će razbiti jednoličnost terena.

2. Vrste potpornih konstrukcija

Potporne zidove, odnosno, konstrukcije, delimo u dve osnovne grupe - zasute i ugrađene potporne konstrukcije.

2.1. Zasute potporne strukture

U ovu grupu, zasutih (zasipanih) potpornih konstrukcija spadaju masivni (puni) kameni potporni zidovi, kamene strukture, razni oblici i vrste masivnih armiranih zidova od betona ili sličnih materijala, betonske ili drvene rešetke i gabioni.

2.2. Ugrađene potporne strukture

U ovu grupu se ubrajaju zidovi od šipova, dijafragme, kontinualni zidovi od drvenih, armirano-betonskih ili čeličnih vertikalnih ili horizontalnih talpi („Berlinska pregrada“) s punjenjima.

2.3. Dimenzioniranje potpornih konstrukcija

Za zasute potporne strukture je važno to što one preuzimaju opterećenje svojom masom i prenose ga na podlogu. Mogu biti krute, jedinstvene celine ili fleksibilne, čiji su elementi od različitih građevinskih materijala.

Pri određivanju dimenzija potpornih zidova mora se prvenstveno voditi računa o delovanju primarnih fizičkih sila kao što su pritisak zemlje i vlastita težina strukture potpornog zida. Na zasipane potporne strukture osim ovih, utiču i druga opterećenja.

Pri vršenju analiza i statičkog proračuna mora se voditi računa o graničnim vrednostima nosivosti, prevrtanja, položaja, odnosno, o uticaju sila na dno temelja, mogućem proklizavanju ispod temelja, podzemnim vodama, koliko i o dimenzijama kritičnih tačaka samog zida.

3. Podizanje potpornog zida

Pri podizanju potpornog zida mora se paziti i na pritisak zemlje na zid, veličinu temelja, odgovarajuću armaturu te kvalitet smeše betona, odnosno, marke betona, ako se radi o armirano-betonskoj strukturi.

Potporni zid nužno ne mora biti od armiranog betona. Ovakva vrsta zida može se podići i od betonskih ili kamenih blokova. Glavna uloga potporne konstrukcije je da spreči eroziju zemlje na strmom terenu koliko i sprečavanje prodora vode s višeg na niži nivo. U zavisnosti od zahtevnosti i vrste terena odlučuje se o vrsti i tipu potpornog zida (pun ili šupalj) koji će se raditi kao i o materijalu.

Bez obzira na postojeće preduslove, sama izgradnja uvek počinje iskopom jame, odnosno, kanala za temelj. Na dno iskopa se sipa šljunak koji mora dobro da se sabije. Kada se takva podloga kvalitetno nabije i pripremi, betonira se oko već postavljene drvene oplate i armature. Armaturu čine gvozdene šipke spojene u tzv. armaturni koš. Kada se beton izlije, temelj za zid je gotov. Kada se beton sasvim stegne i osuši, nastavlja se s podizanjem zida.

Kada se završi zid, sledi razvođenje drenažnih cevi s filterom kojim će oticati meteorska i podzemna voda do odvoda ili kanalizacije.

3.1. Hidroizolacija potpornog zida

Prilikom gradnje potpornog zida ne mali broj puta se na postavljanje hidroizolacije potpuno zaboravi. Bez nje beton u temelju je potpuno izložen uticaju vode koja se sliva sa površine i sa potpornog zida. Da ne bi dolazilo do raznovrsnih oštećenja, vrlo je važno da se hidroizolacija postavi pravilno i pravovremeno.

4. Cena potpornog zida

Cena uvek zavisi od više činilaca – najviše količine, vrste i kvaliteta materijala, pristupačnosti terena i načina rada te ponuđača.

U ovom slučaju se može reči da bi najskuplji potporni zid mogao da bude oko 100 EUR/m2.