Urbana vila sa četiri stana | Adam Špehar

^{Izbor i tekst: Milja Mladenović}

Više od polovine svetske populacije danas živi u gradovima i urbanim sredinama, a očekuje se da će u narednim decenijama oko 70% ljudi živeti u gradovima. Postepena urbanizacija i promena gustine naseljenosti dovodi do potrebe da se razvijaju tipovi objekata koji odgovaraju prelaznoj fazi transformacije gradova.

Pojava višeporodičnih urbanih vila u stambenim naseljima upravo odgovara na trendove migracija populacije iz sela u gradove, tako što u formu srodnu jednoporodičnim kućama uvodi više stambenih jedinica, čime se uspostavlja arhitektonski princip kojim se odgovara na postepeni rast gradova.

U odnosu na ostatak uličnog fronta, objekat u Kotorskoj ulici u Novom Sadu nastavlja dinamiku slobodnostojećih objekata sa predbaštom, čime se definiše gradacija nivoa privatnosti od trotoara do samog objekta. Uklapanje u kontekst ostvareno je i zadržavanjem kosog krova koji se pruža paralelno s ulicom, a koji je jedan od ključnih arhitektonskih motiva tradicionalne - arhetipske kuće, koji su citirani u oblikovanju ove urbane vile.

Definisanje odnosa prema zadnjem dvorištu zadržava kvalitete porodičnih objekata, čime se, usled kreiranja prostora za stambenu zajednicu od četiri stana, kreira poluprivatni prostor u kome stanari mogu da provode vreme. Na ovaj način, omogućava se fleksibilno korišćenje prostora, a objekat sa dvorištem postaje sopstveni sistem koji ne mora da zavisi od zelene infrastrukture i javnih prostora u okruženju.

Dominantno bela fasada modernizovana je uvođenjem crnih površina i vertikalnih trakastih prozora, kao i razvojem planova po dubini. Promena ritma otvora na fasadi omogućava sagledavanje različitih struktura stanova kada se objekt posmatra s ulice ili iz dvorišta.

Kombinovanjem različitih struktura stanova, od trosobnih stanova do dupleksa, i njihovom konfiguracijom unutar objekta, dobija se atraktivan ritam prostorija, čiji otvori definišu dinamiku fasade. Smenom horizontalnih i vertikalnih prozora, francuskih balkona i terasa, koja čini zgradu atraktivnom, objekat postaje upečatljiv reper komšiluka i uličnog fronta.

Različiti otvori, zajedno sa krovnim prozorima dodatno doprinose iluziji „kuće u zgradi“, čime se na još jedan način uspostavlja balans između porodičnog i zajedničkog tipa stanovanja. Naglašavanjem različitosti prostora kroz otvore, na način koji se čini potpuno personalizovanim, omogućeno je da svaki stan ima drugačije vizure i ambijente u enterijeru.

Korišćenjem crnog vertikalnog stuba na uglu, vizuelno je olakšana bela masa fasade, čime je ujedno akcentovan i arhitektonski element stuba koji prolazi kroz dve lođe. Na ovaj način, vertikalnost objekta i crni akcenti na fasadi dodatno dolaze do izražaja.

Definisanjem objekta kao skupa više zasebnih jedinica, koje su uokvirene tradicionalnim motivima arhetipa porodične kuće, uspostavljena je prelazna tipologija između individualnog i kolektivnog stanovanja, koja komunicira sa svojim užim i širim kontekstom, dok istovremeno fasadom i dvorištem zadržava vizuelnu i funkcionalnu autonomiju. 

^1.9.2022.

^Projekat

^31.8.2022.