Urbana vila sa četiri stana | Adam Špehar

^{Izbor i tekst: Milja Mladenović, mast. inž. urb.}

Više od polovine svetske populacije danas živi u gradovima i urbanim sredinama, a očekuje se da će u narednim decenijama oko 70% ljudi živeti u gradovima. Postepena urbanizacija i promena gustine naseljenosti dovodi do potrebe da se razvijaju tipovi objekata koji odgovaraju prelaznoj fazi transformacije gradova.

Pojava višeporodičnih urbanih vila u stambenim naseljima upravo odgovara na trendove migracija populacije iz sela u gradove, tako što u formu srodnu jednoporodičnim kućama uvodi više stambenih jedinica, čime se uspostavlja arhitektonski princip kojim se odgovara na postepeni rast gradova.

U odnosu prema ostatku uličnog fronta, objekat u Kotorskoj ulici u Novom Sadu nastavlja dinamiku slobodnostojećih objekata sa predbaštom, čime se definiše gradacija nivoa privatnosti od trotoara do samog objekta. Uklapanje u kontekst ostvareno je i zadržavanjem kosog krova koji se pruža paralelno sa ulicom, a koji je jedan od ključnih arhitektonskih motiva tradicionalnih vojvođanskih kuća, koji su citirani u oblikovanju ove urbane vile.

Definisanje odnosa prema zadnjem dvorištu zadržava kvalitete jednoporodičnih objekata, čime se, usled kreiranja prostora za stambenu zajednicu od četiri stana, kreira poluprivatni prostor u kome stanari mogu da provode vreme. Na ovaj način, omogućava se fleksibilno korišćenje prostora, a objekat sa dvorištem postaje sopstveni sistem koji ne mora da zavisi od zelene infrastrukture i javnih prostora u okruženju.

Dominantno bela fasada modernizovana je uvođenjem crnih površina i vertikalnih trakastih prozora, kao i razvojem planova po dubini. Promena ritma otvora na fasadi omogućava sagledavanje različitih struktura stanova kada se objekat posmatra sa ulice ili iz dvorišta.

Kombinovanjem različitih struktura stanova, od trosobnih stanova do dupleksa, i njihovom konfiguracijom unutar objekta, dobija se atraktivan ritam prostorija, čiji otvori definišu dinamiku fasade. Smenom horizontalnih i vertikalnih prozora, francuskih balkona i terasa, koja čini zgradu atraktivnom, objekat postaje upečatljiv reper komšiluka i uličnog fronta.

Različiti otvori, zajedno sa krovnim prozorima dodatno doprinose osećaju „kuće u zgradi“, čime se na još jedan način uspostavlja balans između jednoporodičnog i višeporodičnog tipa stanovanja. Naglašavanjem različitosti prostora kroz otvore, na način koji se čini potpuno personalizovanim, omogućeno je da svaki stan ima drugačije vizure i ambijente u enterijeru.

Korišćenjem crnog vertikalnog stuba na uglu, vizuelno je olakšana bela masa fasade, čime je ujedno akcentovan i arhitektonski element stuba koji prolazi kroz dve lođe. Na ovaj način, vertikalnost objekta i crni akcenti na fasadi dodatno dolaze do izražaja.

Definisanjem objekta kao skupa više zasebnih jedinica, koje su uokvirene tradicionalnim motivima arhetipa porodične kuće, uspostavljena je prelazna tipologija između individualnog i kolektivnog stanovanja, koja komunicira sa svojim užim i širim kontekstom, dok istovremeno fasadom i dvorištem zadržava vizuelnu i funkcionalnu autonomiju. 

^31.8.2022.